HET BELANG VAN GENESIS 1-3 VOOR DE ETHIEK
Wat is goed en verkeerd? Daarover heb ik al meer geschreven.[1] Toch is het iets dat veel aandacht vraagt om in de wereld van de 21e eeuw de goede weg te vinden. Juist in een tijd waarin Genesis 1-3 opgevat worden alsof je wat we daar lezen kunnen combineren met een denken en leven vanuit een evolutietheorie[2]. Ik ga me in dit artikel niet confronteren met wat daarover geschreven is. Dat heb ik al eerder gedaan.[3]
Nu wil ik positief laten zien waarom het van het grootste belang is om Genesis 1-3 over de goede schepping en de zondeval te laten staan en te geloven zoals de Heilige Geest dat in de Bijbel gegeven heeft. Kunnen we vanuit wat we in Genesis 1-3 lezen, aanwijzingen vinden voor wat goed en kwaad is? Ook voor ons leven nu in de 21e eeuw?
In dit artikel ga ik dan vooral aandacht geven aan het gegeven dat de HERE een goede wereld heeft geschapen. Met de mens als beeld van God. Daarna gaan we er op letten dat de zonde, dat het kwaad in de wereld gekomen is.
Gods goede schepping de goede norm!
Wie om zich heen luistert en leest, komt er achter dat wat goed en verkeerd is bij mensen heel wisselend is. Dat zie je als je naar de geschiedenis kijkt. Wanneer je verschillende tijden en culturen met elkaar gaat vergelijken. Je ziet het ook in de levens van mensen. Binnen een leven kunnen er periodes zijn waarin een mens anders over goed en kwaad denkt. Is het denken over goed en kwaad onzeker? Is er een vast punt waarop je kunt bouwen? Zijn we afhankelijk van het gevoel van de mensen en de omstandigheden om ons heen?
De HERE zelf is als de enige God en Schepper. Als de enige die in en in goed is de vaste en enig goede norm. Die norm, dat goede leven komt er op het moment dat die goede God, de enig levende God Zijn goede schepping geeft. In Zijn schepping maakt Hij alles en maakt Hij de verhoudingen tussen Hem en ook tussen alles wat schepsel is op de goede manier. Het wordt meteen duidelijk wat goed is. De HERE heeft alles in Zijn schepping goed gemaakt. Hij kan en wil ook niet anders. Wat goed en kwaad is, is niet het resultaat van een of andere ontwikkeling. In het begin was alles goed! Zonder ontwikkeling van een strijd tussen goed en kwaad. De HERE gaf ons de goede schepping! Hij zei aan het einde van de zesde dag: “En God zag al wat Hij gemaakt had, en zie, het was zeer goed. Toen was het avond geweest en het was morgen geweest: de zesde dag.” Gen 1:31
Het is belangrijk om te zien dat het bepalen wat goed en verkeerd is, het bepalen wat een goede manier van leven niet het gevolg is van een menselijke ontwikkeling is. Het is niet zo dat het echt zien wat het goede leven is niet van beneden van ons als mensen komt. Het goede leven komt van God, komt uit de hemel, komt vanuit Gods spreken. De hele schepping is door die en goede God gemaakt. Wij hebben de schepping en het leven niet gemaakt.
Heel duidelijk komt dat ook naar voren wanneer we lezen in Genesis 1 dat mens naar Gods beeld gemaakt is! Het is niet zo dat de mens zelf eerst moest gaan zoeken en bedenken wat goed is. De mens is naar Gods beeld gemaakt. Dat betekent o.a. dat Hij goed gemaakt is. Dat Hij ook gemaakt is als Gods hoogste schepsel die wil luisteren naar de stem van God die vertelt wat echt goed is en hoe alles in elkaar steekt. De HERE weet dat als geen ander want Hij heeft alles gemaakt.
We moeten goed bedenken dat toen Adam geschapen is hij niet goed moest worden. De HERE zette hem en later Eva ook als goede mensen op deze wereld. De opdracht voor de mens was om als beeld van God te leven en dat te blijven doen! Om daarvan niet van af te vallen. De mens en heel de schepping kwam goed uit Zijn handen zonder ooit door een ontwikkeling in het kwade te hoeven vervallen.
De HERE heeft de aarde en de hele schepping als de goede schepping gegeven. Dat betekent ook dat er geen grijs gebied was. Het is niet zo dat er een geleidelijke overgang naar goed en kwaad bestond. De HERE gaf uit Zijn hand de goede schepping! Wanner het kwaad en het verkeerde er zou komen was dat een keus die gemaakt zou worden. Een keuze niet in een grijs gebied maar in een duidelijk keuze tegenover God en het goede dat Hij gegeven had en alles doortrok. Het kwaad is in de schepping gekomen door de eigen keuze van de duivel tegen God terwijl hij goed geschapen was. Het kwaad en de ellende zijn in de wereld gekomen doordat de mens voor de duivel koos en voor het eten van de boom van kennis van goed en kwaad terwijl de HERE duidelijk had gemaakt dat eten van die boom kwaad zou zijn en voor grote ellende zou zorgen. Zo maakte de HERE duidelijk dat eerbiedigen van Zijn orde die goed was levensbelangrijk is. Dat je zo alleen tot je bestemming komt als beeld van God. Dat laat ook zien dat de orde die de HERE in het begin gegeven heeft voor alle tijden de goede orde is. Dat is ook belangrijk in de discussie over een scheppingsorde. Wanneer het echt de orde is die bij de schepping door God gegeven is, is het maar niet iets van de schepping maar de wil van de Schepper voor alle tijden.
Hierbij is ook van belang om te zien hoe er in het Nieuwe Testament op gewezen wordt dat we de opdracht hebben om weer als beeld van God te leven. Zie o.a. 2 Kor 3:18; 4:4; Kol 1:15; 3:10 Dat de Geest juist wie vanuit Christus als Verlosser en Heer leeft, tot beeld van God vernieuwt. Een duidelijk e terug verwijzing naar hoe de HERE in het begin de mens gemaakt heeft. Niet als een mens die zo worden moest maar zo door God gemaakt is. Als een duidelijk historisch feit in de tijd die ook door God geschapen is. Gods werk komt o.a. tot Zijn doel als de mens weer voluit als Zijn beeld leeft. Geloven nu met alle gebrek die er nu nog is om in de kracht van de Geest steeds te streven en te werken aan een leven als beeld van God. Leven volgens de door God gegeven orde.
Gods orde zorgt voor het goede, voor rust en vrede. Denken vanuit de evolutie zorgt voor strijd, het recht van de sterkste, voor de onzekerheid van menselijke gevoelens en gedachten. Het goede komt niet voort uit een worsteling tussen allerlei gedachten maar is door God gegeven! Wij hebben tegen het goede dat de HERE in de schepping gegeven heeft gekozen. Wij willen geen beeld van God meer zijn. Door onze eigen keuze. Uit ons hart komt het goede niet meer. Daar zie je het grote belang van de zondeval.
Zondeval
Adam en Eva zijn naar het beeld van God door de HERE gemaakt. De mens krijgt daarmee de opdracht om als onderkoning over de wereld te regeren. Betekent dat nu dat de mens die plaats op aarde moet veroveren? Moet hij daarvoor de strijd aangaan met andere schepselen? Nee! Hij wordt door de hele wereld die God gemaakt heeft zo erkent. Zo heeft de HERE de mens aan de rest van de aarde gegeven. Hij moest niet proberen om onderkoning te worden. Nee, Hij was het! Hij moest zijn en blijven zoals de HERE hem gegeven had. Dat was hij en kon hij alleen zonder strijd als de mens de HERE bleef erkennen als de Koning en in afhankelijkheid en liefdevolle gehoorzaamheid aan Hem leefde. Voor wat goed is, moeten we dus niet in en bij onszelf beginnen maar bij de HERE die ons goed en met een goede opdracht gemaakt heeft.
Dan ga je ook zien dat wat er n Genesis 3 gebeurd is echt een val was. Echt een breuk was en gee glijdende ontwikkeling. Het is ook niet zo dat die zondeval nodig was om te ontdekken wat echt goed is. Nee, de HERE gaf een goede schepping en had de mens goed gemaakt. Juist in de liefde en verbondenheid met de HERE komt de mens tot zijn doel.
Dat maakt duidelijk dat we als mensen nu niet op onszelf moeten gaan vertrouwen in het ontdekken van wat goed of verkeerd is. Wij hebben ons eigen leven, ons eigen hart daarmee slecht gemaakt. Wij zijn niet meer betrouwbaar voor onszelf en voor anderen om te ontdekken wat goed en verkeerd is. We moeten daarvoor bij onze Schepper zijn. Bij Zijn onderwijs en bij de orde die Hij gaf toen Hij in 6 dagen ons de goede schepping gaf. Daar niet mee rekenen betekent dat we geen beeld van God willen zijn en op onze eigen onbetrouwbare menselijke gevoelens en gedachten gaan steunen die we losgemaakt hebben van de HERE en Zijn orde.
Je ziet hoe belangrijk en onmisbaar het voor een goede ethiek is om ook Genesis 1-3 te eerbiedigen, te geloven zoals de Geest het ons gegeven heeft. Als Woord van God van waaruit wij willen denken en leven.
[1] Zie o.a.: https://www.evangeliebelijden.nl/de-here-zelf-is-de-norm-voor-ons-leven
https://www.evangeliebelijden.nl/artikelen/wat-is-echte-kennis
[2] Zie bijvoorbeeld: G. van den Brink en de aarde bracht voort Boekencentrum 2017
[3] In: Rob Visser Gelukkig geen mythe Tesselaren 2017