WAT MOET JE MET DE GOD DIE TOORNT?
Ik ben bezig met het lezen en verder overdenken van Klaagliederen 2. In de eerste 10 verzen lees je al ongeveer 40 keer over Gods toorn. Dat zet je aan het denken. Dat doet je wat. In onze tijd zorgt dat vaak voor vervreemding. We willen geen God die straft, we willen geen God die toornig is. We willen een God die liefde uitstraalt. Een God die medelijden heeft. Een God die we kunnen knuffelen en die ons knuffelt. Een God die jou en mij ons goed laat voelen.
Verwacht hieronder nu geen heel sluitend verhaal over Gods toorn door de hele Bijbel heen. Wat ik hier wil doen om eens te kijken of Gods toorn nu betekent dat Hij dus tegenover ons staat. Is de God die straft en heel boos kan zijn een andere God dan de Vader van de Here Jezus? Is de Here Jezus zelf de Persoon met een groot knuffelgehalte? Is dat de reden waarom je van Hem houdt?
Als iemand boos wordt, heel boos wordt, raakt hij volgens ons eigenlijk de controle over zichzelf kwijt. Zo iemand is bezig om zich van anderen te vervreemden. Hoe is dat nu met de HERE?
In de geschiedenis zie je meerdere keren dat boos worden, toornig zijn als een negatief iets genoemd wordt. Iemand die zichzelf niet kan beheersen daar moet je ver van weg blijven. Dat is iemand die grillig is en ineens uit zijn slof kan schieten. Als dat zo met een god is moet je goed uitkijken. Dan is het geen god die je echt kunt vertrouwen. Je weet nooit wat je echt aan hem hebt.
Vanuit dit soort gedachten is meerdere keren een scheiding gemaakt tussen de god van het Oude Testament en de god van het Nieuwe Testament. In de kerkgeschiedenis is daar o.a. de naam van Marcion aan verbonden. Een invloedrijk man in de kerk. Hij meende dat het Oude Testament het boek van een wrede, grillige, onbetrouwbare, toornige God was. Op die god kon je niet bouwen. Het gevolg was dat hij het Oude Testament verwierp. Ook gedeelten in het Nieuwe Testament werden door hem geschrapt omdat ze teveel met het Oude Testament verbonden waren. Hij hield alleen een deel van het evangelie van Lukas over en 10 bewerkte brieven van Paulus. Dat zou het Woord van de goede en liefdevolle god zijn. De God die niet toornt. Toorn zou niet bij de goede god horen. Deze man staat in de geschiedenis van de kerk niet voor niets bekend als de vader van de Schriftkritiek. Je maakt voor jezelf een god volgens eigen smaak en daaraan moet de Bijbel ook voldoen.
Toch blijven we nog wel met de vraag over Gods toorn zitten. Een van de grote punten waar het over gaat is of we te maken hebben met een grillige god. Een god die zichzelf niet in de hand kan houden. Wanneer we dan letten op wat de Heilige Geest ons in de Bijbel over de drie-enige God zegt, is duidelijk dat Hij goed is. In en in goed is. Dat Hij altijd de geschiedenis regeert en in Zijn hand heeft. De straf die uit Zijn hand komt, is altijd de straf die Hij aangekondigd heeft wanneer wij als mensen tegen Zijn wil ingaan. De straf, de ellende, de ziekte die er komt in ons leven hebben we aan onszelf te danken. Dat is gevolg van de zonden in ons leven. Zoals de HERE dat al in Genesis 2 en 3 aangekondigd heeft. Wanneer we lezen over Gods toorn is het duidelijk dat de HERE tot in Zijn hart getroffen is door onze daden, woorden en gevoelens. Zoals we dat zo intens lezen in Genesis 6. Het is dan de mensheid op 8 mensen na die zonder liefde voor de HERE leeft. We lezen daar: “Toen kreeg de HEERE er berouw over dat Hij de mens op de aarde gemaakt had, en het bedroefde Hem in Zijn hart.” vs 6
Het bijzondere van de HERE is dat ook Zijn gevoelens altijd zuiver en goed zijn. Dat ze altijd onder de controle staan van Hemzelf. Hij die alles in Zijn goede hand heeft en daarom nooit iets anders doet en voelt dan wat rechtvaardig en goed is. Dat zet Gods toorn in een heel ander licht. God is niet pas goed als Hij geen gevoel zou hebben. Hij is niet pas goed als Hij niet boos wordt omdat dit bij ons niet goed voelt. Nee, Zijn toorn en oordeel zijn altijd eerlijk, rechtvaardig en goed. Zijn gevoelens zijn altijd zuiver en goed. Dus ook als Gods toorn naar ons toekomt. Dan moeten wij niet wijzen naar God en ons afvragen of Hij wel goed is. Nee, dan moeten wij gaan vragen wat er met ons, met de wereld aan de hand is. Dan moeten we zoeken naar de oorzaak die niet in God ligt maar in ons!
In Gods toorn zit als je er goed naar kijkt juist iets dat echt bemoedigt. Ik weet dat het heel gek klinkt. Dat er bij God toorn is betekent dat Hij geen ongevoelige en onverschillige God is. In veel godsdiensten in de geschiedenis was de hoogste god iemand die afstand hield. Die ooit de wereld had gemaakt maar na een tijd zich er niets meer van aantrok.
Zo is de echte levende God niet. Wat er in de door Hem geschapen wereld gebeurt, gaat hem aan het hart! Gods toorn laat ons zien wat echt niet goed is en straf verdiend. Zijn toorn laat zien wat wij in ons leven hebben te veranderen. Het was bij de herdenking van 75 jaar Auschwitz dat in een indrukwekkende toespraak werd gezegd dat juist de onverschilligheid het ergste was. Dan laat je namelijk dingen gebeuren en mensen hun gang gaan die anderen verschrikkelijk behandelen. Dan geef je mensen de kans om verder te gaan met verschrikkelijke dingen. De onverschilligheid zorgt er dan voor dat kampen zoals Auschwitz kunnen bestaan. Dan kunnen verschrikkelijke experimenten met medemensen gedaan worden. Dan kan er volkerenmoord plaatsvinden. Onverschilligheid is verschrikkelijk. Het laat zien dat er geen echte liefde in je zit als je onverschillig leeft. We zien bij de HERE juist geen onverschilligheid. Hij is de God die betrokken is. Daarvan is Zijn toorn juist een duidelijke uiting. Die toorn komt voort uit liefde. Dan komt er ook straf.
Die straf is niet grillig. Die is hebben we al gezien de straf van de God die in en in goed is en die altijd controle over Zijn gevoelens en de gevolgen daarvan heeft. De straf van God is steeds weer een klop op het hart van mensen om te veranderen. Om met hun schuld naar Hem te komen en naar Zijn goede wil te gaan leven. Dan komt er een moment dat de maat vol is. Een paar belangrijke momenten daarvan stip ik nu aan;
- De mens is door God goed gemaakt en kan altijd in liefde en vrede met God leven. Een prachtig leven zonder ziekte en dood. Dat vraagt van de mens een leven volgens de wil van God. Zo kan de door God geschapen mens ook leven. Als waarschuwing klinkt in het paradijs van de liefdevolle Vader dat ze niet moeten eten van de boom van kennis van goed en kwaad. Als ze dat wel doen dan komt de dood, dan komt de straf van God. Dat is gebeurd. Het bijzondere is dan dat de HERE zich niet onverschillig heeft teruggetrokken en ons niet aan de duivel en zijn ellende heeft overgegeven. Hij is het dan zelfs die voor ons onverklaarbaar belooft dat de Verlosser zal komen en dat wie het bij Hem zoekt toch van de eeuwige dood gered zal worden. Die goede boodschap komt tot de hele wereldbevolking. De HERE zoekt de wereld die zich van Hem afkeert steeds weer met dat goede nieuws op. De wereld blijft dit verwerpen en zoekt het in een leven volgens eigen gevoel. Dat leidt er dan toe dat God met de verdiende straf van de zondvloed komt. Dat is niet het werk van een grillige god maar van de God die Zijn onverdiende liefde steeds weer heeft laten zien en horen. Mensen hebben Hem bewust verworpen. Ook nadat de straf is aangekondigd en er nog ruimte voor omkeer was naar God toe.
- De HERE komt met Zijn straf over de volken die in Kanaän wonen op het moment dat de maat echt vol is. We lezen dat heel duidelijk in Genesis 15: “Maar ook zal Ik over het volk dat zij zullen dienen, rechtspreken en daarna zullen zij met veel bezittingen wegtrekken. Maar ú zult in vrede tot uw vaderen heengaan; u zult in goede ouderdom begraven worden. De vierde generatie zal hier terugkeren, want de maat van de ongerechtigheid van de Amorieten is tot nu toe niet vol.” vs 14-16
- Ook als het gaat om het laatste oordeel is God is Zijn toorn en oordeel eerlijk en rechtvaardig. Die is door de ene goede God weloverwogen. Dat maakt Christus ons o.a. duidelijk in Mattheus 25. We lezen daar in de verzen 31-46 hoe de HERE bij het laatste oordeel voor de hele wereldbevolking duidelijk zal maken waarom de een bij de verlosten hoort en de ander niet. Dat is niet omdat de HERE grillig is maar om hoe mensen zelf geleefd hebben. Volgens Gods rechtvaardige normen wordt Zijn oordeel gegeven. De HERE laat dan aan de hele wereldbevolking van alle tijden zien dat Zijn toorn en straf niet oneerlijk en grillig waren.
Wanneer je deze dingen overziet zie je dat Gods toorn niet gelijkgesteld kan worden met de boosheid van mensen waardoor ze uit hun dak gaan en gekke dingen doen of zeggen. Ook hier geldt wat van Gods berouw geldt. Dat je het niet gelijk kunt stellen met menselijk berouw, met hoe mensen ineens kunnen veranderen van richting in hun leven. Zie Numeri 24:19; 1 Samuel 15:11,29
Wanneer God toornt en straft is dat geen emotie die over Hem komt en het overneemt. Zijn toorn is dat Hij er helemaal bij betrokken is en het zo gebruikt zoals het echt goed en rechtvaardig is. In die toorn klinkt dan ook Zijn betrokkenheid, Zijn liefde door! Daarin klinkt ook door de oproep: Mensen luister nu toch. Als je niet wilt luisteren moeten jullie maar voelen. Zoals er nu ook strengere maatregelen lijken te komen omdat mensen zich niet houden aan de voorzorgsmaatregelen tegen de corona.
Het is zo dat de HERE niet de God is die graag straft. Hij doet dat niet met plezier. Hij staat zich niet in de handen te wrijven als Hij toornt en straft. We lezen dat heel duidelijk o.a. in:
Psalm 103: 9-11 “Barmhartig en genadig is de HEERE, geduldig en rijk aan goedertierenheid. Hij zal niet voor altijd ter verantwoording roepen, niet voor eeuwig handhaaft Hij Zijn toorn. Hij doet ons niet naar onze zonden en vergeldt ons niet naar onze ongerechtigheden. Want zo hoog de hemel is boven de aarde, zo is Zijn goedertierenheid machtig over wie Hem vrezen.”
Ezechiël 33:11: “Zeg tegen hen: Zo waar Ik leef, spreekt de Heere HEERE, Ik vind geen vreugde in de dood van de goddeloze, maar daarin dat de goddeloze zich bekeert van zijn weg en leeft! Bekeer u, bekeer u van uw slechte wegen, want waarom zou u sterven, huis van Israël?”
Klaagliederen 3:31-33: “Want niet voor eeuwig verstoot de Heere! Want wanneer Hij bedroefd heeft, zal Hij Zich ontfermen naar de grootheid van Zijn goedertierenheid. Want niet van harte verdrukt Hijen bedroeft Hij mensenkinderen.”
Het was Luther die Gods torn Zijn vreemde werk noemde. Niet dat het vreemd aan de HERE was om te toornen en te straffen. Wel in die zin dat de HERE er op gericht is om de wereld te laten delen in Zijn liefde. Dat Zijn doel is om de wereld waarop zij die er leven constant en voor altijd te laten baden in de warmte van Zijn liefde. Dat is de blijdschap van Gods hart. Hij straft en schepselen worden door Hem gestraft met de eeuwige straf omdat er recht gedaan moet worden. Omdat duidelijk moet zijn dat leven tegen wat echt goed is niet loont. God herstelt het recht en straft wie tegen Zijn liefde ingaat en blijft ingaan en daarmee de naaste ook onrecht doet.
Gods toorn is het gevolg van Zijn heilige liefde die niet stuk te krijgen is! Zo zie je dat Gods toorn juist laat zien dat Hij de God is die echt liefheeft. Het is ook daarom dat we lezen dat er ook de toorn is van het Lam. Openbaring 6:16.